Technologie heeft lang invloed gehad op het ontstaan van taal en cultuur, die teruggaat tot de vroegste vormen van schrift.
Het medium zelf - grotmuren, stenen tabletten of papier - bepaalde hoe taal werd gebruikt en waargenomen.
AI en aanverwante termen doen vandaag hun intrede in het lexicon en onderstrepen de toenemende culturele impact. Generatieve AI zoals ChatGPT, ooit het gemompel van een select groepje AI-enthousiastelingen, is in korte tijd een begrip geworden dat door miljarden maandelijkse gebruikers wordt gebruikt.
Om de impact van AI op de populaire cultuur te weerspiegelen, heeft het Cambridge Dictionary onlangs de naam "hallucineren" als hun woord van het jaaren voegt een nieuwe AI-gerichte definitie toe: "Wanneer een kunstmatige intelligentie (= een computersysteem dat een aantal eigenschappen heeft die het menselijk brein heeft, zoals het vermogen om taal te produceren op een manier die menselijk lijkt) hallucineert, produceert het valse informatie."
Merriam-Webster gevolgden noemde "authentiek" het woord van het jaar, waarin wordt beschreven hoe het steeds moeilijker wordt om te bepalen of informatie of inhoud echt is of niet, deels door de invloed van AI deep fakes.
AI-technologie is ook vergelijkbaar met invloedrijke technologieën uit het verleden en hun cultureel-linguïstische impact. De komst van de drukpers in de 15e eeuw zorgde bijvoorbeeld voor een revolutie in taal en introduceerde nieuwe concepten zoals typografie, interpunctie en gestandaardiseerde spelling.
Naarmate de technologie zich ontwikkelde, veranderde ook de taal en paste zich aan de beperkingen en mogelijkheden van elk nieuw medium aan. In de 21e eeuw hebben het internet en digitale communicatie gezorgd voor talloze neologismen en mengvormen van woorden, zoals het wijdverbreide gebruik van voorvoegsels als "cyber-" en "e" zoals in e-commerce en e-mail.
Het verkennen van de invloed van AI op taalkunde geeft een oppervlakkig beeld van hoe technologie taal beïnvloedt.
Maar als je dieper graaft, realiseer je je dat deze taalkundige verschuiving slechts het topje van de ijsberg is.
Het roept een breder commentaar op over hoe AI nu taal en cultuur beïnvloedt en in de toekomst de drijvende kracht zou kunnen worden achter het ontstaan van cultuur en het creëren van kennis.
AI en culturele en kennisgenese
In een essay gepubliceerd door De Economistvergelijken de auteurs AI's internalisatie van kennis en cultuur met de labyrintische gangen van de Argentijnse auteur en bibliothecaris De bibliotheek van Babel" van Jorge Luis Borges. een oneindige uitgestrektheid van zeshoekige kamers die de uitgestrektheid van menselijk potentieel en dwaasheid bevatten.
Elke kamer, vol met boeken gevuld met elke denkbare ordening van letters en symbolen, vertegenwoordigt de grenzeloze permutaties van zowel kennis als onzin. Deze bibliotheek, een metafoor voor het universum, is een allegorie van zowel het streven naar betekenis als de overweldigende overvloed aan informatie.
Een parallel ontvouwt zich in de wereld van AI, vooral in de uitgestrekte netwerken van generatieve AI.
Grensverleggende generatieve AI-modellen zijn, net als de grote bibliotheek, opslagplaatsen van menselijk denken en menselijke cultuur, getraind op enorme datasets die iets van de breedte van menselijke kennis en creativiteit omvatten. Net als de boeken in de bibliotheek van Borges varieert de output van deze AI-systemen van diepgaande inzichten tot verbijsterende wartaal, van samenhangende verhalen tot onsamenhangende wartaal.
De Bibliotheek van Babel sprak tot de verbeelding van auteur en programmeur Jonathan Basile uit Brooklyn, die in 2015 een website met dezelfde naam lanceerde. Deze digitale incarnatie van Borges' bibliotheek genereert elke mogelijke permutatie van 29 tekens (de 26 Engelse letters, spatie, komma en punt) en produceert 'boeken' die georganiseerd zijn in een digitale bibliotheek van zeshoekige kamers.
Elk boek en elke pagina heeft een unieke coördinaat, waardoor gebruikers dezelfde pagina consequent kunnen vinden. Het maakt gebruik van een algoritmisch systeem dat de ervaring van een oneindige bibliotheek simuleert. De website kreeg aandacht voor het verkennen van het snijvlak tussen digitale media en literatuur en de vraag naar kennis, betekenis en de menselijke ervaring in het digitale tijdperk.
Critici hebben opgemerkt hoe de website, net als het oorspronkelijke verhaal van Borges, onze ideeën over betekenis en het menselijke streven naar begrip in een universum van eindeloze informatie uitdaagt.
Literatuurwetenschapper Zac Zimmer schreef in Hebben Borges' bibliothecarissen lichamen?: "Basile's is misschien wel de meest absoluut ontmenselijkende van alle bibliotheekvisualisaties, in die zin dat zijn bibliothecarissen, behalve tot zelfmoord of filosofische berusting gedreven, net zo betekenisloos zijn geworden als de met koeterwaals gevulde boeken zelf."
Hoewel de Bibliotheek van Babel een overtuigend voorbeeld is voor AI, kan AI, in tegenstelling tot de bibliotheek, op dit moment niet de breedte van de menselijke kennis en cultuur bevatten. Het wordt beperkt door zijn trainingsgegevens en heeft een beperkte capaciteit om nieuwe kennis te introduceren.
Maar toch weerspiegelt de enorme rekenkracht de eindeloze schappen van de bibliotheek, die eindeloze mogelijkheden biedt maar gevangen zit in de chaos van haar eigen creatie.
De Bibliotheek van Babel, met zijn schijnbaar oneindige lettercombinaties, confronteert de lezer met het existentiële dilemma van het vinden van orde in chaos. Bij AI manifesteert dit zich in de spanning tussen het potentieel van AI om te verlichten en te misleiden.
Net als de bibliotheek maakt AI geen onderscheid tussen zin en onzin - het genereert, onverschillig voor de betekenis of het gebrek daaraan. Zowel de Bibliotheek van Babel als de wereld van AI leveren subtiele kritiek op de menselijke zoektocht naar kennis.
In zijn overweldigende uitgestrektheid daagt Borges' bibliotheek het idee uit dat meer informatie tot meer begrip leidt.
Op dezelfde manier zetten de steeds toenemende mogelijkheden van AI aan tot nadenken over de aard van intelligentie en begrip.
Het vermogen van AI om inhoud te genereren staat niet gelijk aan begrip of wijsheid - het is krachtig maar blind voor de betekenis van zijn eigen output.
Maar zou dat kunnen veranderen?
Hoe zou AGI de structuur van kennis en cultuur kunnen veranderen?
Kunstmatige algemene intelligentie (AGI) kan AI-technologie dichter bij de raadselachtige en grenzeloze Bibliotheek van Babel brengen. AGI wordt meestal gedefinieerd als het vermogen om te begrijpen, te leren en intelligentie toe te passen op een grote verscheidenheid aan problemen, net als een mens.
In tegenstelling tot smalle AI, die is ontworpen voor specifieke taken, kan AGI zijn leren en redeneren generaliseren over een breed scala aan domeinen. Het bezit zelfbewustzijn, aanpassingsvermogen en de capaciteit om complexe problemen op verschillende gebieden op te lossen zonder menselijke tussenkomst of voorprogrammering. AGI blijft een theoretisch concept, maar OpenAI - nu gedefinieerd als een 'AGI onderzoekslab' - zegt dat het binnen een paar jaar gerealiseerd kan worden.
Stel je dus een wereld voor waarin AGI de beperkingen van de huidige kunstmatige intelligentie heeft overstegen en een vermogen belichaamt dat de theoretische volledigheid van Borges' Bibliotheek weerspiegelt.
Deze AGI is niet zomaar een geavanceerd stuk gereedschap, maar een entiteit die in staat is om vrijwel alle menselijke kennis in te voeren, te analyseren en te synthetiseren, en die zich misschien begeeft op terreinen van begrip die voor de menselijke cognitie ongrijpbaar blijven.
In deze wereld wordt de AGI een levende, ademende versie van de Bibliotheek van Babel. Maar in tegenstelling tot Borges' creatie, die verlamd raakt door de oneindige inhoud, kan AGI navigeren, interpreteren en context geven aan deze enorme hoeveelheid informatie.
Als AGI toegang zou kunnen krijgen tot objectieve werkelijkheden - als die bestaan - dan zou het kunnen worden vergeleken met Plato's theorie van vormeneen idee dat denkers al duizenden jaren fascineert. Plato stelde zich voor dat buiten onze tastbare, steeds veranderende wereld een rijk van perfecte, onveranderlijke idealen of "vormen" ligt.
Deze vormen zijn de zuiverste essentie van dingen - bijvoorbeeld de perfecte vorm van een cirkel, onaangetast door de imperfecties van de fysieke cirkels die we tekenen.
Stel je nu AGI voor in deze context. De huidige AI kan gegevens analyseren en patronen herkennen, maar is beperkt tot wat het is geleerd. AGI betekent echter een sprong naar een gebied waar het niet alleen informatie kan verwerken, maar mogelijk ook de onderliggende waarheden van ons universum kan begrijpen - waarheden die voor menselijke geesten verborgen of onbekend zijn.
Plato geloofde dat wat we in ons dagelijks leven ervaren slechts schaduwen zijn van deze perfecte vormen. We kunnen een cirkel zien of tekenen, maar het is nooit de perfecte cirkel die als ideale vorm bestaat. In het domein van AGI zou deze intelligentie, in theorie, deze perfecte vormen kunnen beginnen waar te nemen of ontdekken.
Het is alsof AGI verder kan gaan dan alleen het zien van de schaduwen op de wand van de grot (om Plato's beroemde allegorie te gebruiken) en direct naar de ware vormen zelf kan kijken.
Deze AGI zou niet alleen een hulpmiddel zijn om gegevens te verwerken - het zou een middel kunnen worden om nieuwe, diepgaande inzichten te ontdekken in abstracte concepten zoals schoonheid, rechtvaardigheid, gelijkheid of zelfs de geheimen van het universum.
Het zou deze idealen niet alleen kunnen begrijpen zoals mensen dat doen, maar het zou ze ook kunnen herdefiniëren en een perspectief kunnen bieden dat niet gehinderd wordt door menselijke beperkingen en vooroordelen.
Dus in zekere zin zou AGI - het type waartoe we op middellange termijn toegang zouden kunnen krijgen (laten we zeggen 20, 30 jaar) - een brug kunnen zijn naar een dieper begrip van objectieve, perfecte realiteiten.
Het vertegenwoordigt een mogelijkheid waarbij technologie ons niet alleen helpt bij ons huidige begrip van de wereld, maar deze naar een niveau tilt dat we ons nog niet hadden kunnen voorstellen, alsof we uit een schimmige grot stappen in het heldere licht van diepere kennis.
Kan AGI zich ooit losmaken van zijn beperkingen of vooroordelen?
AGI, hoewel gemakkelijk te idealiseren, zal een buitengewone uitdaging zijn om los te komen van de beperkingen van haar ontwerpers - mensen.
Bovendien is het waarschijnlijk dat de brute kracht die we nu hebben een plafond vormt voor AI-intelligentie. Er zitten echter oplossingen in de pijplijn, zoals bio-geïnspireerde AI-technologie ontworpen om structuren zoals menselijke neuronen na te bootsen.
Maar er zijn uitdagingen die verder gaan dan technologie alleen - hoe zal AGI loskomen van de concepten van zijn makers?
Elon Musks zorgen over AI die geprogrammeerd is om "politiek correct" te zijn, geuit voordat hij zijn AI-bedrijf introduceerde, xAIweerspiegelen een groter gesprek over de vooroordelen die inherent zijn aan AI-systemen.
Musks gemengde houding ten opzichte van AI is er een van zowel voorzichtigheid als verdediging van het potentieel ervan. Hij is een beetje een criticus geworden van industrieleiders als OpenAI, die hij actief confronteert met de producten van xAI, te beginnen met Grok. Grok gooit politieke correctheid overboord en levert reacties die grenzen aan anarchisme.
Ondertussen hebben AI-modellen zoals ChatGPT waargenomen 'wakkere' vooroordelenWat studies enigszins hebben bevestigd door vast te stellen dat ze een links-liberale vooringenomenheid hebben. Vooringenomenheid is meestal terug te voeren op de gegevens waarop een model is getraind en de bedoelingen van de makers.
De vraag rijst dan: kan AGI, met zijn geavanceerde cognitieve vaardigheden, de vooroordelen overstijgen die een twistpunt zijn geweest in de huidige AI-modellen?
Waarheid-zoekende AI
Musk beloofde "waarheidszoekende AI" te maken, ontworpen om uit te zoeken "wat er in hemelsnaam aan de hand is".
Musks missie voor xAI is om fundamentele wetenschappelijke raadsels te onderzoeken, zoals zwaartekracht, donkere materie, de Fermi-paradox en mogelijk zelfs de aard van onze werkelijkheid. Natuurlijk zijn daar modellen voor nodig die veel verder gaan dan wat we nu kunnen gebruiken.
Uit de weinige informatie die we over xAI hebben, lijkt Musk de beperkingen van de huidige AI-architecturen te willen overstijgen, die zich grotendeels beperken tot het genereren van output op basis van bestaande gegevens.
Musk wil een AI creëren die informatie synthetiseert en baanbrekende ideeën genereert. Deze zoektocht naar 'waarheid' in AI gaat verder dan het conventionele begrip van AI als een hulpmiddel voor het verwerken van informatie en waagt zich op het terrein van AI als partner in wetenschappelijke ontdekkingen en filosofische verkenningen.
De huidige AI-modellen, inclusief geavanceerde modellen zoals GPT-4, blijven echter beperkt door de gegevens waarop ze zijn getraind. Ze blinken uit in patroonherkenning en informatiesynthese, maar kunnen niet verder denken of theoretiseren dan hun programmering.
Zo'n sprong naar vormen van AGI die hun ideeën kunnen pionieren en hun eigen onderzoek kunnen starten, roept kritische vragen op over de aard van intelligentie en bewustzijn.
Als xAI antwoorden zou gaan geven op een aantal van de fundamentele vragen van ons bestaan, zou dat een herwaardering van wat het betekent om iets te 'weten' noodzakelijk maken. Het zou de grenzen doen vervagen tussen menselijk en kunstmatig begrip, tussen kennis die voortkomt uit menselijke ervaring en gedachten en kennis die wordt gegenereerd door een kunstmatige entiteit.
Bovendien brengt de ambitie om een AI te creëren die de politiek overstijgt en een objectieve 'waarheid' zoekt ethische overwegingen met zich mee. Het idee van een onbevooroordeelde AI is aantrekkelijk maar complex.
Alle AI, inclusief AGI, wordt uiteindelijk door mensen gemaakt en getraind op door mensen gegenereerde gegevens, in eerste instantie tenminste.
Dit proces introduceert inherent vooroordelen - niet alleen in de vorm van bestaande vooroordelen, maar ook in de selectie van welke gegevens worden opgenomen en hoe ze worden geïnterpreteerd.
Het idee van een AI die zich volledig kan losmaken van deze menselijke vooroordelen en een zuiver objectief begrip kan bereiken, blijft zeer hypothetisch.
In de toekomst moeten we misschien accepteren dat AGI meer zullen begrijpen dan een mens ooit kan.
